Một thời tuổi trẻ giữa rừng - Kỳ cuối: Căn cứ lòng dân
Không chỉ là “trường học giữa rừng”, vùng hậu cứ còn được nhiều thế hệ cán bộ phong trào đấu tranh đô thị Sài Gòn - Gia Định ngày đó xem như mái ấm đi về của những người cùng chung lý tưởng. Ở đó, họ cùng với người dân đổ mồ hôi, nước mắt và cả máu xương để xây dựng và bảo vệ “nhà mình”.
Cuộc chiến giữ “nhà”“Các căn cứ của Thành đoàn khó tồn tại lâu dài và an toàn nếu thiếu sự đùm bọc, nuôi giấu, bảo vệ, đưa đón, cảnh giới, cung cấp địch tình… của người dân địa phương. Những anh Ba, chị Bảy, má Hai... là ân nhân, hơn thế còn là những anh hùng thầm lặng”, chị Tư Liêm, nguyên quyền bí thư Thành đoàn Sài Gòn - Gia Định, nhận định. |
Đầu năm 1967, đối phương mở trận càn Cedar Falls vào vùng “tam giác sắt”, nơi có căn cứ Khu đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng Sài Gòn - Gia Định. Đối phương huy động 30.000 quân cùng nhiều máy bay, xe tăng, bom đạn, chất độc hóa học để “bóc vỏ trái đất” khu vực này. Theo tư liệu truyền thống của Thành đoàn TP.HCM, trong trận này hàng chục cán bộ cách mạng bị vây hãm dưới lòng địa đạo vẫn kiên trì chiến đấu trong đói khát. Hơn 20 anh chị đã hi sinh, trong đó có mười mấy người vượt sông Sài Gòn trên chiếc ghe bị phục kích.
Ở cứ núi Dinh (nay thuộc Bà Rịa - Vũng Tàu), theo hồi ức của anh Ba Khắc (Phan Anh Điền, hiện sống tại quận Phú Nhuận, TP.HCM), vào một buổi sáng tháng 2-1966, đối phương đưa binh lính vây chặt dưới chân núi, pháo các cỡ và máy bay B.52 giội bom rung chuyển núi rừng. Trên đỉnh núi trực thăng thòng dây đổ quân. Trận chiến diễn ra ác liệt suốt 20 ngày đêm. Anh chị em trong cứ lấy hang đá, gốc cây làm công sự bẻ gãy hàng chục cuộc tấn công của đối phương. Dòng suối nước ngọt bị đối phương chiếm, lương thực dự trữ cạn dần, các anh Hai Hùng, Hai Tùng, Hai Sơn và nữ y tá Bảy Hoàng đã anh dũng hi sinh. Trước nguy cơ tổn thất lớn nếu kéo dài trận chiến không cân sức, cấp trên ra lệnh rút khỏi núi Dinh.
Ở vùng căn cứ Đức Hòa (Long An), tài liệu truyền thống cũng ghi chép chi tiết câu chuyện xảy ra vào tháng 8-1961: anh Tám Lượng (Trần Quang Cơ), khi đó là bí thư Đoàn thanh niên khu Sài Gòn - Gia Định, đã anh dũng hi sinh trước họng súng kẻ thù.
Còn ở cứ Hội Cư (Mỹ Tho, nay thuộc Tiền Giang), theo hồi ức của anh Sáu Quang (Nguyễn Chơn Trung, hiện sống tại quận 7, TP.HCM), vào ngày 30-7-1967, trong trận chống càn, hai anh Lê Văn Ninh (Ba Thoại) và Trần Trung Tín (Sáu Trúc) đã bị ngộp dưới hầm và chấp nhận hi sinh để giữ bí mật cho cứ và đồng đội. Sau đó, vào ngày 3-8-1967, trong một trận chống càn khác, anh Tám Lễ (Ngô Văn Nói, Ngô Văn Thật) đã hi sinh khi dũng cảm “dụ” đối phương ra khỏi chỗ anh em ẩn nấp.
Một lần dời cứ
Cho dù đổ máu xương chống càn bảo vệ cứ, nhưng không ít lần Thành đoàn buộc phải “dời nhà”. Với nhiều anh chị, mỗi lần dời cứ là bước vào một cuộc hành quân đầy rủi ro nhưng cũng không ít niềm vui. Và đây là hồi ức của anh Tám Đăng (Trương Anh Dũng, hiện sống tại quận Bình Thạnh, TP.HCM), chị Tư Tín (Trần Thị Ngọc Hảo, hiện sống tại quận Gò Vấp, TP.HCM) và một số anh chị từng tham gia chuyến đi từ cứ Phụng Hiệp (nay thuộc Hậu Giang) lên vùng giải phóng trên đất bạn Campuchia:
Chuyến đi khởi hành vào ngày 26-10-1972. Đoàn gồm 17 người (4 nữ), do anh Dương Văn Đầy (Bảy Không) làm trưởng đoàn. Sau lần may mắn thoát “chết chùm” trong một đợt pháo kích kinh hoàng, chúng tôi tiếp tục băng đồng suốt 20 ngày đêm rồi hành quân bằng xuồng trên sông nước U Minh. Đến trạm, mạnh ai nấy cột võng giữa hai thân tràm, căng tấm tăng phía trên làm nóc, nằm ngủ cách mặt nước vài gang tay.
Một bữa, chúng tôi nghe tiếng máy bay rất gần. Năm chiếc xuồng được nhấn chìm, mạnh ai nấy “chém vè”. Chiếc xuồng lớn nhất chở đồ hậu cần nên không thể nhấn chìm. Anh em nhanh tay cắt vội mấy nắm đưng phủ lên nghi trang thì “cá rô”, “cá lẹp”, “cá nóc” ập đến. Bắn vu vơ một hồi, cả bầy “cá” đi chỗ khác. Ngay sau đó, trưởng đoàn Bảy Không trồi lên, giọng hớt hải điểm danh. Từng người lên tiếng, không ai thương vong, vật dụng hậu cần còn nguyên.
Nhưng nguy hiểm nhất là khi vượt kênh Vĩnh Tế, con kênh này còn được du kích gọi là kênh “vĩnh biệt” bởi vì địch muốn cắt đứt con đường thông thương giữa T3 (Tây Nam bộ) với Trung ương Cục (đang đóng trên đất Campuchia). Cách lòng kênh khoảng 100m, các xuồng ép sát vào các bụi đưng lát, chờ đợi. Chiếc xuồng giao liên đổ ra mặt kênh, ngay sau đó sáu chiếc xuồng nối đuôi theo. Bỗng xuồng giao liên quay đầu, cùng lúc có tiếng máy nổ, tiếng dây xích loảng xoảng và tiếng la “đặc công Việt cộng”. Phải gần cả phút sau mới nghe những tràng đại liên.
Hóa ra xuồng giao liên “gặp” phải tàu tuần tra thả trôi phục kích. Có lẽ khi thấy cả đoàn xuồng lao đến, bọn lính trên tàu tưởng đặc công nên luýnh quýnh nổ máy bỏ chạy, rồi khi thấy các xuồng tản ra tứ phía mới định thần bắn theo hú họa? Bốn ngày sau, chúng tôi lại vượt kênh, lần này thì trót lọt. Vậy là chỉ với một quả lựu đạn (chưa khai hỏa), một viên đạn (bắn trượt), chúng tôi đã về được “nhà mới” của mình sau hơn một tháng rưỡi hành quân “bão táp”.
“Ba cùng” với dân
Đến tận bây giờ, chị Tư Liêm (Trương Mỹ Lệ, hiện sống tại quận 7, TP.HCM) vẫn còn nhớ nhiều câu chuyện về chị Hai Hợi trong thời gian ở cứ Cần Thơ. Không chỉ giỏi đưa đón cán bộ, chị Hợi còn dùng nhà mình làm trạm giao liên và nuôi cán bộ. Có lần chị chở Tư Liêm từ trong cứ ra thì gặp quân lính đi càn.
Tay lính chỉ tay về phía chị Tư Liêm: “Bà bận áo nâu lên đây!”. Chị Hợi bỏ xuồng đi theo. Hóa ra quân lính sợ bị du kích bắn nên bắt dân đi cùng. Đang đi chợt chị Hợi la lên: “Mấy ông ơi, cổ bị suyễn đi hổng nổi!”. Lính bèn bắt chị Hợi cõng Tư Liêm, chị giả vờ té lên té xuống: “Tui cõng hổng nổi nữa!”. Tới bờ kênh, quân lính buộc lòng phải thả cả hai người.
Chị Sáu Thủy (Phạm Thị Ngọc Loan, hiện sống tại quận 9, TP.HCM) kể lần quá giang xuồng dân từ căn cứ Long Đước ra bến đò Cần Giuộc (Long An): “Thay vì cập bến đò, họ lại tấp xuồng vô một nhà ven sông xin đi lòn ra bến xe”.
Chuyến về, Sáu Thủy mới biết họ đã khôn khéo giúp chị né mật vụ đón lõng ở bến đò. Và cũng vì đối phó với mật vụ, lại chưa rành đường sá nên chuyến về chị đã bị lạc vào một chòi chăn vịt vắng vẻ. Anh chăn vịt nhận chở giúp chị về Long Đước. Trên xuồng, khi Sáu Thủy xưng cháu của “bà Mười” thì anh này giao luôn chị cho du kích xã. “Hóa ra ảnh là cháu của bà Mười nên nghi ngờ tôi là gián điệp của chế độ Sài Gòn”, chị Sáu Thủy cho biết.
Còn ở xã Phú Mỹ Hưng, Củ Chi có má Bảy (Lê Thị Nguyên). Theo lời kể của anh Sáu Thơ (Tăng Anh Dũng, hiện sống tại quận 3, TP.HCM), má Bảy chính là người thầy đáng kính của nhiều sinh viên học sinh lần đầu về cứ. Không chỉ hướng dẫn cách đào và chui địa đạo, phòng ngừa tai nạn và biệt kích, má còn dạy “các con” trồng tỉa, nấu ăn, cắm câu bắt cá… Chỉ cần “ba cùng” với má ít lâu là các “cậu ấm, cô chiêu” quen sống đầy đủ tiện nghi sẽ hòa nhập ngon lành vào cuộc sống vùng hậu cứ. Những câu chuyện của má Bảy về lẽ sống ở đời được “các con” ngày ấy nhắc nhớ đến tận bây giờ.
Tiêu đề: Thời tuổi trẻ giữa rừng - kỳ cuối Căn cứ lòng dân 
Wed Mar 02, 2011 10:19 pm
